راههاي توسعه كارآفريني زنان در ايران
كتاب راهكارهاي" توسعه كارآفريني زنان در ايران" ضمن بررسي امكانات ساير كشورها براي توسعه كارآفريني زنان ، اين امكانات را در ايران مورد بررسي قرار داده و با نگاهي نقادانه آنها را به چالش گرفته و از فقدان يا كمبود اين امكانات سخن گفته است.
اين كتاب همچنين كارآفريني را مقوله اي مي داند كه در شرايط خطر خيز و پر ابهام از طريق كشف فرصت ها و بهره گيري از منابع به رفع آنها كمك مي كند. اين اثر حاصل پژوهشي است كه در سال 79به عنوان پايان نامه كارشناسي ارشد انجام و در سازمان مديريت صنعتي از ان دفاع شده است.
فصل اول اين كتاب كليات مرتبط با كارآفريني و تعريف آن را مورد ارزيابي قرار مي دهد. در بخشي از اين فصل آمده "كارآفريني عبارت است از فرآيند ايجاد ارزش از راه تشكيل مجموعه منحصر به فردي از منابع به منظور بهره گيري از فرصت ها" .
بررسي انواع كارآفريني، ويژگي هاي كارآفرينان و تفاوت زنان و مردان كارآفرين از ديگر مباحث مورد بررسي اين بخش است كه هر كدام به صورت جدول هاي مرتبط با موضوع نيز ارائه شده اند.
فصل دوم كتاب كه به كار آفريني زنان در جهان اختصاص دارد. وضعيت كارآفريني و موانع كارآفريني زنان در جهان را مورد بررسي قرار مي دهد. بررسي دقيق اين موانع در برخي از كشورهاي جهان از موارد قابل ذكر اين بخش از كتاب است.
در مجموع مطالعات انجام شده اين بخش چنين دريافت مي شود كه زنان كارآفرين دنيا حول چهار محور اساسي "قابليت كارآفريني از طريق افزايش دانش و مهارت"، "ايجاد فرصت هاي كسب و كار در بخش هاي مختلف اقتصادي "، " واگذاري امكانات ايجاد كسب و كار از جمله تسهيلات مالي"، تشكيل شبكه هاي محلي، منطقه اي و جهاني" فعاليتهاي خود را سامان داده اند.
كه مجموع اين اقدامات سبب شده تا در بسياري از كشورهاي جهان اين زنان سهم عمده اي را در فعاليت هاي كارآفرينانه جوامع خود به عهده بگيرند و اقتصاد ملي را تا حد زيادي به خود وابسته كنند.
فصل سوم كتاب به كار آفريني زنان در ايران اختصاص دارد در ابتداي اين فصل كلياتي درباره وضعيت اشتغال زنان با ذكر آمار و ارقام و با تكيه بر آخرين سرشماري عمومي نفوس و مسكن و قوانين موجود كار در ايران آورده شده است. در ادامه اين بخش نيز آشنايي با كار آفرينان زن ايراني مورد توجه قرار گرفته و 20زن كارآفرين به صورت موردي(CASE STUDY)مورد مصاحبه قرار گرفته اند.
زنان مورد مطالعه از زنان موفق در كسب و كاراند كه همچنان نيز به فعاليت كار آفرينانه خود مشغول اند. 14تن از اين افراد شهري و 6تن روستايي اند و متعلق به چهار استان تهران، آذربايجان شرقي، خراسان، فارس اند.
تنوع حرفه اي در ميان آنان مشهود است به طوريكه 4نفر در زمينه ي كشاورزي، 10نفر در بازرگاني، خدماتي، و 2نفر در صنعت، 2نفر در هنر و 2 نفر ديگر در زمينه آموزشي و فرهنگي فعاليت مي كنند. در اين بخش بيوگرافي اين زنان تجارب و نظرات انان درباره كار آفريني و موانع كار به تفكيك ارائه شده و در پايان هر مصاحبه عميق موانع و دلايل و راههاي رفع كاهش موانع كار آفريني از ديد آن زن كار آفرين مورد ارزيابي قرار گرفته است.
از جمع بندي نظرات اين 20زن كار آفرين نيز در نهايت محدوديت ها و موانع فعاليت هاي كارآفرينانه زنان، شناسايي و در سه دسته اصلي موانع فردي، موانع سازماني و موانع محيطي معرفي شده اند.
موانع فردي محدوديت هاي خانوادگي و عملي را در بر مي گيرد. موانع سازماني محدوديت هاي ناشي از محيط دورن كسب و كار كه به اجزاء ديگري همچون موانع مالي، فيزيكي، پرسنلي، بازاريابي تقسيم مي شوند موانع محيطي نيز محدوديت هاي فرهنگي- اجتماعي و حقوقي راشامل مي شود.
مطالعه زنان كارآفرين ايراني نشان مي دهد كه آنان از اين حصارها و موانع عبور كرده و با خلق اثر و به كارگيري تدابير نو، مسير كار آفريني خود را گشوده اند. كه اين تجارب قطعاً براي توسعه كارآفرينان زن در ايران موثر است.
فصل چهارم و پاياني اين كتاب نيز به الگوي پيشنهادي توسعه كار آفريني زنان در ايران اختصاص دارد در اين فصل پژوهشگر سه استراتژي توسعه كارآفريني زنان نهاد خانواده به عنوان بنياني ترين تشكل اجتماعي، دولت به عنوان سياستگذار و نهادهاي غير دولتي به عنوان اجرا كننده، و حمايت كننده اين فعاليت ها را مورد ارزيابي قرار مي دهد.
خانواده، دولت و نهادهاي غير دولتي (تعاوني ها و موسسات خصوصي )عوامل مهمي در ترغيب و ترويج كار آفريني محسوب مي شوند به اين ترتيب پژوهشگر نتيجه مي گيرد كه زنان كار آفرين در پيوند اين سه محور اساسي كه هريك در جايگاه خويش نقش حمايت كننده و بستر ساز را دارند قرار گرفته اند.
هر چه نقش اين عناصر در پرورش كارآفرين و زدودن موانع موجود اثر گذارتر باشد، توسعه كارآفريني زنان در كشور نيز معناي بيشتري خواهد يافت.
راههاي توسعه كارآفريني زنان در ايران حاصل پژوهش " فيروزه صابر" است كه در اسفند سال 82توسط انتشارات روشنگران و مطالعات زنان در0 100نسخه منتشر شده است.
علی جباری دکتری مدیریت آموزشی