جهانی شدن و جوانان
تعاریف جهانی شدن(Globalization):
• جهانی شدن فرایندی اجتماعی است که در آن قید و بندهای جغرافیایی، فرهنگی، مذهبی و... که بر روابط انسانی سایه افکنده، از بین می رود(زین العابدین میمند،1387).
• جهانی شدن فرایندی تاریخی است که به طور طبیعی گسترش یافته و با توسعه فناوری هایی چون رایانه و اینترنت تشدید شده و رشد آن نیز اجتناب ناپذیر است(ضرغامی،1387).
• جهانی شدن فرایند کوتاه کردن فاصله ها، تغییر در تجارب زمانی و ارائه امور با ماهیت جهانی است(قندیلی،1387).
• جهانی شدن یعنی گسترش روابط اجتماعی بین افراد بشر در سطح جهانی(یغموری،1387).
تعاریف جوان(Adolescent):
• جوان شخصیتی است دارای سن خاص و حالات روحی و روانی و نیازهای مخصوص(کاشانی،1384).
• جوان کسی است که به خاطر تحصیلات و سواد و آشنایی اش با اندیشه های جدید، دارای فکر نو و سئوالات تازه است و حاضر نیست مانند جوانان نسل گذشته بدون دلیل عقلی و منطقی همه چیز را بپذیرد(کاشانی،1384).
• جوانی مرحله ای انتقالی از علائق و آسیب پذیری های کودکی به حقوق و وظایف بزرگسالی است، جوانی مرحله وظایف، مسئولیتها و مشکلات جدید است(برک، 1385).
ویژگیهای جهانی شدن(مهرعلی زاده،1385):
1. فرایند جهانی شدن، فرایندی یک سویه، مجزا و کوتاه مدت نیست، بلکه پدیده ای منسجم و یکپارچه است که در تمام عرصه های اقتصادی، اجتماعی، سیاسی و فناوری، فرهنگی و آموزشی رسوخ کرده است.
2. جهانی شدن پدیده ای چالش برانگیز است به گونه ای که ابعاد آن قلمرو وسیعی از مفاهیم کلاسیک همچون نظم، دولت، اقتدار ، حاکمیت، فرهنگ، تعلیم و تربیت، امنیت و... را در نوردیده و زمینه رابرای تفسیر و باز تعریف آنها فراهم کرده است.
3. جهانی شدن یک فرایند است نه یک غایت.
4. با توجه به تجارب به دست آمده و تحلیل های ارائه شده گفته می شود که جهانی شدن با وجود تمامی مخالفت ها و موافقت ها با آن، نه خیر است و نه شر، بلکه هم می تواند منجی باشد و هم مهلک.
حوزه های جهانی شدن(طالبیان،1384):
1. حوزه فنی(ارتباطات کامپیوتری و تلفنی، ارتباطات ماهواره ای ، شبکه های بدون مرز تلویزیونی و رادیویی)
2. حوزه اقتصاد
3. حوزه سیاست
4. حوزه فرهنگ.
مهمترین آثار جهانی شدن(زمندی،1387):
1. صادر نمودن جریانهای فرهنگی از کشورهای مرکز و نفوذ آنها به سایر ملل.
2. نبض اقتصاد فرهنگی تنها در دست چند شرکت بزرگ غربی است که بر روی روح و روان نوجوانان بیشترین تأثیر را می گذارد.
3. فعالیتهای سیاسی، اجتماعی و اقتصادی کشورهای غربی که مهمترین بنگاههای خبر پراکنی جهان در اختیار آنان می باشد.
4. نفوذ به سازمان روانی جوانان جامعه و تحت سیطره قرار دادن آنان.
واکنش ها به پدیده جهانی شدن(حافظ نیا،1385):
1. مقاومت(فقط گذشته).
2. تسلیم(فقط آینده).
3. تفکر منطقی(گذشته را به حال و آینده پیوند زدن).
مسائل و مشکلات جوانان در عصر جهانی شدن(ذکایی،1385):
• اشتغال یا بیکاری جوانان
• نداشتن هویت ثابت
• نداشتن هویت واحد(حدود سن جوانی مشخص نیست)
• شکاف بین نسلها
• فرد گرایی
• استخدام
• آماده شدن برای زندگی در دنیای متغیر(توانایی قبول تغییر، خلاقیت و ریسک کردن).
چالشها و فرصتها(نوروز زاده،1387):
• پیشرفت های تکنولوژیکی و علمی
• دگرگونی های دنیای کار و اشتغال
• نابرابریهای اجتماعی
• توسعه دموکراسی و حقوق بشر
• افزایش ارتباطات بین فرهنگی
• تجدید نظر در ارزشهای معنوی و اخلاقی
• آموزش برای زمان عدم قطعیت
• مهاجرت نخبگان(فرار مغزها)
• هویت.
نتیجه گیری:
امروزه جوانان مجبورند با جهانی روبه رو شوند که در معرض تحولات چشمگیر قرار دارد،جهانی که در آن هر رشته از ساختار اجتماعی مدام در حال توسعه و تکامل است و جهانی که در آن مشاغل تثبیت شده همواره تضعیف می شوند و جهانی که در آن شرایط کار و توانایی های حرفه ای هر روز تغییر می کند.
در چنین وضعیتی آموزش و تربیت جوانان و اساساً زمینه فرهنگی آنان نسبت به گذشته باید متفاوت بوده و با مسئولیت آنان تناسب داشته باشد.همه این موارد، تجدید نظر عمیقی را در آموزش و تربیت در سطوح مختلف اجتماعی بویژه نوجوانان و جوانان طلب می کند و در این میان سیستمهای آموزشی را باید به نحوی طراحی کرد که این مراکز بتوانند جوانان را با چالش های سده آینده، با موفقیت روبه رو سازند.
پیشنهادات:
1. فضای کلاسهای درس به امر مهم جهانی سازی بپردازند.
2. تدوین و تدریس برنامه های درسی مناسب
3. به خاطر اینکه سلامت روانی در پذیرش جهانی سازی به صورت فعال یا منفعل تأثیر دارد،ضرورت دارد که با بررسیهای دقیق و برنامه ریزی سنجیده،سلامت روانی-اجتماعی نوجوانان و جوانان را افزایش داد.
4. آموزش فلسفه
5. آموزش چند فرهنگی
6. آموزش تفکر و خلاقیت
7. توجه به برنامه های درسی معنوی.
منابع:
- برک، لورا ای.(1385). روانشناسی رشد. ترجمه یحیی سید محمدی. تهران: نشر ارسباران.
- حافظ نیا، محمد رضا. کاویانی راد، مراد. کریمی پور، یدالله. طاهرخانی، مهدی.(1385). تاثیر جهانی شدن بر هویت ملی. فصلنامه ژئوپلتیک، سال دوم، شماره سوم و چهارم.
- ذکایی، محمد.(1385). جوانان، جهانی شدن و مهاجرت های بین المللی. مجله جامعه شناسی ایران، دوره هفتم، شماره دوم.
- زمندی، علی اکبر. حبیبی پور، مجید.(1387). شهروند جهانی و نقش برنامه درسی در مواجهه با مسائل فراروی آن. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
- زین الدینی میمند، زهرا. علیپور، وحیده.(1387). نقش برنامه های درسی دانشگاهی در بستر سازی فرهنگی فرایند جهانی شدن. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
- ضرغامی، سعید.(1387). ساخت شکنی جهانی شدن در برنامه های درسی. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
- طالبیان، محمد رضا.(1384). جایگاه مساجد در عصر جهانی شدن. برگرفته از پایگاه اسناد و مدارک جهاد دانشگاهی(Sid).
- قندیلی، سید جواد. عالی، مرضیه.(1387). شیوه بومی- جهانی. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
- کاشانی، علی.(1384). جوان در اندیشه استاد مطهری. برگرفته از سایت آموزش و پرورش خراسان رضوی.
- مهرعلی زاده، یدالله. صفایی مقدم مسعود.(1387). بازتاب نظریه های جهانی شدن در برنامه درسی. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
- نوروز زاده، رضا. آتشک، محمد.(1387). چالش های ناشی از جهانی شدن بر برنامه های درسی. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
- یغموری، سعید. مجدیه، اردوان.(1387). مهاجرت نخبگان در پدیده جهانی شدن. مجموعه مقالات همایش جهانی شدن و بومی ماندن برنامه درسی. مازندران: انتشارات دانشگاه مازندران.
علی جباری دکتری مدیریت آموزشی